MANŞET

Kapitalist modernitenin 19. yy itibariyle toplumda yarattığı çözülmeler belirgin bir hal almaya başladı. Sanayileşmenin bu döneme denk gelmesi tesadüf müdür? Endüstri tarih boyunca hep var olmuştur; endüstriyi sanayi devrimi ile sınırlamak yanılgılı olduğu gibi endüstri devrimini kapitalizmle bir tutmak da diğer bir sorunlu bakıştır. Endüstri devriminin kendine has tarihsel, toplumsal ...

Dünya düzenini derinden etkileyen yeni tip koronavirüs, kapitalist uygarlık sisteminin yaşadığı kaos ve krizi daha da görünür kılmış ve sistemin iflasa mahkum olduğunu açığa çıkarmıştır. Durum böyleyken salgının ortaya çıkmasının ve bu derece ‘küreselleşmesi’nin altında yatan nedenleri irdelemek hayati önem taşıyor. Bu açıdan 500 yıllık kapitalist uygarlık sistemini ve bu ...

  Aylardır insanlığı ve yaşamı derinden etkileyen yeni tip koronavirüs salgınının sonuçları çok daha uzun süre görülmeye devam edecektir. İnsanlık için yeni bir kriz olan bu salgını, aynı zamanda mevcut düzen için bir kırılma noktası olarak da görebilmek önemlidir. Dünyanın her yerinde salgınla birçok boyutuyla mücadele edilirken, salgının sebeplerini sorgulatmayan ...

Hiyerarşik toplum ile birlikte doğal toplumda yaşanan sapmalar sonucu gelişen tahakküm ve egemenlik ilişkileri beraberindeki krizler ile günümüze kadar gelmiştir. Egemenlik ilişkilerinin devlet formuna geçişi ile birlikte bu durum daha da karmaşık bir hal almış, devletin, kent üzerinde yoğunlaşmasıyla toplumsal hakimiyetinin kapsamı genişlemiştir. Kentle kurulan bu ilişki ve kentin temel ...

Dünya çapında, bilim adamları ve halk sağlığı uzmanları, covid-19 ile mücadele etmek için yeni fikirler, bilgi ve teknolojiler üretiyor. Verilerin, araştırma yöntemlerinin ve kanıtların sınır ötesi paylaşımının büyüklüğü iç açıcıdır ve uluslararası bilim insanları ve uzmanların oynadığı hayati rolün altını çizmektedir. Bununla birlikte, her salgının hikayesi, bilgi, ideoloji ve politika ...

Tıbbi Kriz   Kapitalizm artık kendini sağaltma yeteneğini tümüyle yitirmiş bir uygarlıktır. Tüm yaşamın olağan akışını kesintiye uğratan Covid-19 salgını bunu bir kez daha göstermiş oldu. “Büyük insanlık” tüm kürede kol gezen ölümcül bir virüs tarafından aylarca kuşatıldı. Bu sefer tıbbi kriz, görkemli sermaye uygarlığının tam kalbinde patlak verdi, uygarlık ...

Geçmişin analizi, günceli anlamak ve geleceğe dair perspektif sunması açısından değerlidir. Salgınlar tarihine bakacak olursak; çiçek hastalığı yeni dünyayı öylesine büyük bir güçle işgal etmiştir ki, Kızılderili kültüründe açtığı politik yaralar hala iyileşememiştir. Veba, feodalizmin sonunu getirmiş, kapitalizmin tohumlarını atmıştır. Sıtma köle ticareti ile birlikte yayılmış; frengi sekse tehdit olarak ...

Mikroorganizmalar insanların deri ve bağırsaklarında, otçulların midesinde, toprakta çürütücü besleyici olarak, şarabı ve sütü mayalayıp, atmosferin havasını dengeleyerek tüm yaşam alanlarında dönüştürücü güçleriyle gezegenimizdeki yaşamı ustalıkla organize ederler. Bugün klimalar, hastaneler, tuvaletler, çöp yığınları, kullandığımız eşyalar, gıda pazarları mikropların yeni yaşam alanları arasındadır. 20.Yy da antibiyotiklerin keşfi ve ilaç endüstrisi ...

Koronavirüs krizinin politik etkileri nasıl değerlendirilmeli? Francis Fukuyama’nın Foreign Affairs dergisindeki yazılarındaki çerçevesi şöyle: Pandemi popülistlerin beceriksizliğine ve demogojilerine tanıklık ederken, profesyonalizm ve uzmanlığın faydalarını öğretti. Bolsonaro şimdilerde debelenmekte, Trump çoktan çuvalladı. Tersine Merkel etkileyici bir şekilde iyi idare etti. Yani, ‘Umut liberallerde(!)’. Washington Post’tan Ishaan Tharoor deyişiyle, Merkel tümüyle ...

Bütün ekonomiler nihayetinde insan ekonomisidir: Ya da arkadaş olmayı en çok isteyeceğimiz türden insanları yaratacak maddi koşullar nelerdir? Benden insan ekonomileri hakkında konuşmam istendi, aslında bu terim ilk olarak antropoloji ile ilgili bir kitapta ortaya çıkmıştı. Antropologlar, gözlemledikleri farklı ekonomilerde paranın farklı şekillerde kullanıldığını saptamıştır. Bizde de olduğu gibi birçok ...

“Devrimci bir doktor olmak için ya da sadece bir devrimci olmak için, öncelikle ortada bir devrim olması lazım. Yalıtık bireysel çaba, tüm saf ve temiz amaçlarına karşın yararsızdır ve en yüksek idealler için bütün bir hayatı adama isteği eğer biri yalnız başına çalışıyorsa -Amerika’nın herhangi bir köşesinde, yalnız başına- ilerlemeyi ...

1 Haziran “normalleşme” süreciyle birlikte Kürdistan’da corona vaka sayılarında ciddi artışlar yaşandı. Bölge illerinde salgın kontrolü ile ilgili devletin ilgisizliği yoğun tepki alıyor. Salgının pik yaptığı günlerde, erken dönem alınan kamusal önlemlerin hiçbirinün devreye sokulmaması, sorumluluğun vatandaşa yüklenmesi, verilerin düşük gösterilmesi, hafif vakalara ve temaslılara test yapılmaması,  temaslı izleminin ve ...

Uygarlık krizi olarak ifade edilen bu krizi yeni bir yaşam ve uygarlık için biz değerlendirmez isek, kapitalizmin bu krizini aşma kapasitesine sahip olduğunu ve aşabileceğini bilmemiz gerekir. Sorun bizim ne yapacağımız… Korona ile birlikte “hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” alışıldık cümlesi çok sık kullanılmaktadır. Gerçi bu söz her toplumsal buhran ...

‘İyi’ insanın hekimliği ile ‘iyi’ hekimin insanlığı arasında geçirgenlik sanıldığı kadar belirgin olmayabilir. ‘İyi hekimliğin’ kapsamını uluslararası bildirgeler eşliğinde tıbbi etik şekillendirirken, ‘iyi insan’ yer aldığı toplumun değerler bütününden ve yasalarından azade değildir. ‘İyi insan’ için ‘iyilik’ halinde Bertolt Breht’in “İyi İnsana Birkaç Soru” başlıklı şiirinin öznesi olma ihtimali yüksektir. ...

Bilim toplumsal bir eylemin sonucu olarak var olduğunu ve yaratıcısın halk olduğunu, bu gün elitlere mal edilerek yok sayılmak istenilen halk biliminin tarihsel süreçlerini “halkın bilimi tarihi” kitabında toplamaya çalışan Clifford D. Corner yok sayılmaya çalışan toplumsal bilim belleğine önemli katkı sunmuştur. Toplumsal tıp tarihinde önemli bir yeri olan Paracelsus ...

Cansu KÖSE/ Meltem ZEKİOĞULLARI* Çalışma yaşamı koşullarından bahsederken ne için çalışırız, iş nedir sorularını sormadan bir tartışma yürütmek eksik kalır. “Kapitalist iş dediğimiz şey insanın, işin konusu üzerinde, işin araçlarıyla belirli bir mülkiyet ilişkisine bağlı olarak gerçekleştirdiği etkinliğidir”. Tüm üretim tarzı, üretim araçlarına (işçilere, makinelere, fabrikalara) sahip sınıfın belirleyiciliğindedir çünkü ...

Küresel bir felaket olarak nitelendirilen ve kısa sürede dünyayı saran bir salgın ile karşı karşıyayız. Covid-19 virüsünün ortaya çıkışı ile ilgili ortaya atılan bir çok komplo teorisine karşın virüsün hem ortaya çıkışı hem de hızlı bir şekilde tüm dünyayı etkisi altına almasını kapitalizmin doğaya karşı talancı saldırısı ile açıklamak daha ...

Sıddık AKIN* 2019 Aralık sonunda Çin’in Wuhan kentinde atipik pnömoni vakalarının görülmesi ve 7 Ocak’ta DSÖ’nün yeni tip koronavirüsünü tanımlamasıyla beraber dünya SARS-COV2 ile tanışmış oldu. Sonrasında virüsün İran, İtalya ve ardından tüm dünyada görülmesi ile beraber DSÖ, 30 Ocak tarihinde tablonun bir pandemi olduğunu açıkladı. Sonrasında tüm dünya korona ...

Kapitalist uygarlık bir kömür-çelik uygarlığıdır. Modernizmin kalkınma ve ilerleme ideolojisinin yansıması olarak gelişen üretim ve üretim ilişkileri doğayı talana dayandığında ekolojik yaşam her geçen gün büyük tehditlerle karşı karşıya kalmaktadır. Sermayenin sürekli biriktirme ve tekelleşme istemi ancak sömürünün genişlemesi ve yaygınlaşması ile mümkündür. Bu durum gerek zorla gerekse de ideolojik ...

Eski günlerde -yani birkaç hafta öncesine kadar- sabahlarımı sık sık komşum Wesley ile paylaşırdım. Birbirimizi kucaklayarak karşılar, sonra caddenin karşısında Washington DC’nin yeşil bir mahallesinde paylaştığımız bahçeye geçerdik. Bahçe, buldozerlerin birkaç on yıl önce bir dizi evi yerle bir ettikten sonra geride bıraktığı bir atık alanıydı. Aylar boyunca toprağı bir ...