KORONA GÜNLÜĞÜ 9 OCAK 2021

Salgın yönetilemiyor! Sağlık emekçileri tükenmeye, ölmeye devam ediyor!  Samsun’un Bafra ilçesinde özel bir hastanede ortopedi ve travmatoloji uzmanı olarak görev yapan 36 yaşındaki Dr. Necati Emirhan, Manisa Özel Medigüneş Hastanesi’nde çalışan Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Cemal Yıldız, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde görev yapan kimyager Cemal İrten, Samsun Ayvacık’ta görev yapan eczacı Köksal Türkel Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Covid-19 nedeniyle yaşamını yitiren sağlık çalışanı sayısı bu ölümlerle birlikte 339’a çıktı.

***

Covid-19 pandemisi her geçen gün daha da büyümeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 89.3 milyona yaklaşırken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 1 milyon 921 bine dayandı. Yeni vaka sayısı ve günlük ölüm sayısındaki artış kaygı verici! Yeni vaka sayısı 826 bin 719 kişiye, bir günde gerçekleşen ölüm sayısı 14 bin 792 kişiye yükseldi. Aktif vaka sayısı ise 23.4 milyonun üzerine çıktı. Covid-19 çok görülmeye, çok öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor.

ABD’de yeni vaka bildirimi 301 bin 655 kişiye, bir günde gerçekleşen ölümde 3 bin 914’e yükseldi. Günlük vaka bildirimin yüksek olduğu diğer ülkeler şunlar: İngiltere (68.1 bin), Brezilya (54.2 bin), Almanya (25.8 bin), İspanya (25.5 bin), Rusya (23.7 bin), Güney Afrika (22 bin), Fransa (19.8 bin), Hindistan (18.5 bin), Kolombiya (18.2 bin), İtalya (17.5 bin), Çekya (14.8 bin), Meksika (13.7 bin), Arjantin (13.3 bin), Türkiye (11.5 bin), Endonezya (10.6 bin) ve Portekiz (10.2 bin).

***

Türkiye’de Covid-19 vaka ve ölümleri azalma eğilimi devam ediyor. Bununla birlikte ölümlerin yüksekliği kaygıları artırıyor. Son 24 saatte 186 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Toplam can kaybı 22 bin 450 kişiye yükseldi. Yeni vaka bildirimi 11 bin 479 kişi olup hala oldukça yüksek hızda olduğuna dikkat çekebiliriz. Toplam vaka sayısı ise 2 milyon 291 bini geçti. Turkuaz tabloda eleştirilere rağmen ısrarla yer verilen yeni hasta sayısı bin 370 kişiye geriledi. Günlük test sayısı 184 binin üzerinde. Turkuaz tabloda aktif hasta sayısı yer almıyor. Günlük olarak aktif hasta sayısını Worldmeters’dan paylaşmaya devam ediyoruz.

Worldmeters’a göre Türkiye’de aktif hasta sayısındaki artış devam ediyor. 8 Aralık itibarıyla 102 bin 986 aktif hastaya sahibiz. Bu yükseliş, önümüzdeki günlerde vaka sayısının yeniden artış olarak karşımıza çıkabilir. Ağır hasta sayısı ise 3 bin 94 kişi. Aktif hastaların içinde ağır hastaların payı yükselmeye devam ediyor, dün itibarıyla %3 olan ağır hasta oranı dünya ortalamasında (%0.5) tam 6 katı! Yüksek ölüm hızının yüksek ağır hasta oranı ile ilişkili olduğunu bir kez daha hatırlatıyoruz.

***

Koca, son iki hafta içinde İstanbul ve İzmir’de vaka sayılarında yüzde 40 azalma olduğunu belirtirken, bu oranın Ankara ve Bursa’da yüzde 60 olduğunu duyurdu.

***

Yurtdışına çıkışlarda zorunlu tutulan PCR testleri yeni bir kazanç kapısı haline geldi. VIP, hızlı test adı altında evlere ve işyerlerine kadar gelen özel firmalar, yolculuğa çıkacak kişilere negatif garantili testler yapmaya başladı.  Fiyatları 600 TL’yi bulan bu hızlı testlerde 20 dakikada sonuç alınıyor. Eğer kişi pozitif ise Sağlık Bakanlığı’nın sistemine ya girilmiyor ya da anlaşmaya göre sonuç sisteme negatif olarak işleniyor. Kişi de aynı gün uçağına binerek, karantinadan kurtuluyor. Uçak saatinden 24 saat önce yapılması zorunlu olan PCR testi pozitif çıkan birinin uçuş biletleri iptal oluyor.Test sınırlaması bulunmadığından bir gün kişi bakanlık sistemine pozitif kaydedilip, ertesi gün negatife geçebiliyor.  Sağlık Bakanlığı’nın son verilerine göre Türkiye’de 334 adet yetkilendirilmiş tanı laboratuvarı testleri yapıyor. Bakanlık bu konudaki şikâyetlerin artması üzerine özel bir müfettiş timi kurdu.

***

Koronavirüs vakalarında ciddi artış yaşanan İngiltere, ülkeye girişlerde, kendi vatandaşları da dahil olmak üzere 72 saat içinde alınmış negatif koronavirüs test sonucu zorunluluğu getirmeye hazırlanıyor. Uygulamanın İngiltere’de gelecek hafta, İskoçya’da ise “en kısa süre içinde” yürürlüğe konması bekleniyor.

***

Covid-19 tedavisinde iki ilacın (tocilizumab ve sarilumab) daha hayat kurtarbildiği, ağır hastalarda ölümleri dörtte bir oranında azalttığı görüldü. Araştırmacılar, Britanya’daki Ulusal Sağlık Hizmetleri yoğun bakım servislerinde serum yoluyla verilen antienflamatuar ilaçların her 12 tedavide bir ekstra hayat kurtardığını söyledi. İlaçlar ucuz olmamakla birlikte (hasta başına maliyeti 750-1000 pound arası, yaklaşık 10 bin lira) hayat kurtarma gibi bariz faydasının yanısıra, günlük maliyeti 2 bin pound (20 bin lira) olan yoğun bakım masrafının da azalmasını sağlıyor. Britanya dahil altı ülkede devam eden REMAP-CAP deneyi kapsamında yaklaşık 800 yoğun bakım hastasından standart tedavi uygulanan yüzde 36’sı hayatını kaybederken, söz konusu ilaçların yoğun bakımın ilk 24 saatinde uygulanması durumunda bu oran yüzde 26’ya düştü.

***

İngiltere’nin başkenti Londra’da Belediye Bakanı Sadiq Khan koronavirüs salgınının kontrolden çıktığını belirterek acil zamanlarda başvurulan “büyük tehlike” durumu ilan ettiğini açıkladı. Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan, Londra’daki durumun artık virüsün kontrolden çıkmasıyla kritik hale geldiğini vurgulayarak, “Her 30 Londralıdan birinde artık Kovid-19 var. Hemen harekete geçmezsek Ulusal Sağlık Hizmetleri’nin kapasitesi aşılabilir ve daha fazla insan ölebilir” dedi. Britanya’da son 24 saatte bin 325 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Bu, bin 224 ölünün kayda geçtiği 21 Nisan’dan sonra görülen en yüksek günlük can kaybı. Toplam can kaybı sayısı da 79 bin 833’e çıktı. Son 24 saatte 68 bin 53 yeni vaka tespit edilmesiyle toplam vaka sayısı 2 milyon 957 bin 472’ye yükseldi. Londra’da en son 2017 yılında 72 kişinin hayatını kaybettiği “Grenfell binası yangını” ve 7 kişinin öldürülüp 48 kişinin yaralandığı “Tower Bridge saldırıları” döneminde “büyük tehlike” durumu ilan edilmişti. Koronavirüs salgını nedeniyle geçtiğimiz hafta Sussex ve Surrey belediyeleri de benzer önlemlere başvurmuştu.

***

Avustralya’nın Queensland eyaletinin başkenti Brisbane’de, bir kişide Britanya’da rastlanan coronavirüsü mutasyonu görüldü. Kentte üç günlük sokağa çıkma kısıtlaması ilan edildi.

***

Belçika’da yazın bitimiyle başlayan ikinci dalgada Covid-19 vakalarının ve ölümlerin hızla artması üzerine ekim ayında bazı tedbirlere başvurulmuştu. Bunlar arasında restoran, bar ve kafelerin kapatılması, temel ihtiyaç malzemesi satan mağazalar hariç tüm dükkanların kapatılması, gece sokağa çıkma kısıtlaması ve mümkün olan işlerde evden çalışma zorunluluğu gibi uygulamalar bulunuyordu. Federal hükümet ve yerel yönetimler, özellikle evden çalışma zorunluluğuna uyulup uyulmadığını, ülkeye seyahatten dönenlerin test yaptırma ve karantina uyguladığını tespit etmek için denetimlere başlamayı planlıyor.

***

Mısır’daki El-Ezher Kurumu, yeni tip koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin ‘şehit’ olduğu yönünde fetva verdi. El-Ezher’e bağlı Mısır Fetva Evi “Dar el-İfta” tarafından yapılan yazılı açıklamada, Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybeden Müslümanlar için de yıkanma, kefenlenme ve cenaze namazı gibi şartların geçerli olduğunun altı çizildi. “Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenler ahiret şehidi hükmündedir” denilen açıklamada, “Şehitler beş kısımdır: Bulaşıcı hastalığa yakalanan, ishale tutulan, suda boğulan, göçük altında kalan ve Allah yolunda savaşırken şehit olanlar”hadisine işaret edildi.

***

Kanuni Sultan Süleyman Hastanesi’nin yemekhanesinde çalışırken işten atılan 65 işçi işe geri dönme talebiyle basın açıklaması yaptı.

***

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun, koronavirüsüyle ilgili Amerika ve Hollanda’da çalışmalar yürüten ve Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edilen Doç. Dr. Mustafa Ulaşlı’nın koronavirüs ile mücadelede görev alması talebiyle Sağlık Bakanlığı’na verdiği önergeye 10 ay sonra yanıt geldi. Bakanlık verdiği yanıtta, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından iptal edildiğini ancak Anayasa’nın 153’üncü maddesi gereğince “iptal kararları geriye yürümez” ifadesini öne sürerek, Ulaşlı’nın ihracının ve işe iade edilmemesinin AYM’nin iptal kararından önceki mevzuata uygun olduğunu belirtti.

AŞI TARTIŞMALARI

Çin’in CoronaVac aşısını inceleyen Endonezya Ulema Konseyi, aşının ‘helal’ olduğunu açıkladı. Bakalım bizim ulemalarımız ne diyecek?

***

BioNTech ve Pfizer tarafından geliştirilen koronavirüs aşısının, virüsün İngiltere ve Güney Afrika’da ortaya çıkan mutasyonlarına karşı da etkili olduğu açıklandı.

***

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi Genel Sekreteri Dr. Vedat Bulut, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun devletten bağımsız bir kuruluş olmadığını; yapılması gerekenin bağımsız bir bilim kuruluşu tarafından acil kullanım onayının verilmesi olduğunu ifade etti. Bir önemli noktanın da binlerce doz aşının ASM’lere gittiğinde stoklayacak buzdolabı imkanlarının olmaması olduğunu belirten Bulut, “Bunlar hacim gerektiren ve soğuk zincirinin korunması gereken şeyler. O yüzden peyderpey gönderilecektir” dedi. Aşı planlamasının randevu sistemi ile olmasının da sorun yaratacağını ifade eden Bulut, “Bazı vatandaşlarımız daha acele aşı olmak isteyeceği için sağlık merkezlerinde şiddete neden olabilecek. Zaten tükenmişlik içerisinde olan sağlık çalışanları vatandaşlar tarafından büyük bir baskıya maruz kalacak. Örneğin diyecekler ki; bugün 100 aşı geldi ancak 100 aşı yapabiliyoruz. Fakat o bölgede 5 bin kişilik bir gruba hizmet veriyor sağlık merkezi. Diğer vatandaşlarımız beklemek istemeyecek ve bir sıkıştırma yaşanacak” dedi.

***

İran’ın dini lideri Ali Hamaney, hükûmetin Britanya ve ABD’den gelecek Koronavirüs aşılarını almasının yasak olduğunu söyledi. Hamaney, İran’ın Koronavirüs aşı planlarına ilişkin konuştu. Hamaney “ABD ve Britanya aşılarının ülkeye getirilmesi yasaklandı. Bunu yetkililere söylemiştim şimdi de kamuoyuna açıklıyorum” dedi. Hamaney, ABD’yi hedef alarak “Eğer bir aşı geliştirebilselerdi şu an ABD’de bir Koronavirüs fiyaskosu yaşanmazdı” dedi.

***

Fransa İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu ve İngiltere İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) Moderna’nın geliştirdiği korona virüsü aşısına kullanım onayı verdi. İlk dozların önümüzdeki günlerde Fransa’ya, önümüzdeki aylarda ise İngiltere’ye ulaşacağı belirtildi.

***

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen, Pfizer/BioNTech aşısından 300 milyon ilave doz almak üzere anlaşma yapıldığını duyurdu. Toplam miktarın 600 milyon doza yükseldiğini açıklayan Von der Leyen, “Şimdi, BioNTech ve Pfizer ile sözleşmeyi genişletiyoruz. Yeni anlaşma ile ilave 300 milyon doz aşı alacağız” dedi.

***

Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı genelge ile 81 ilde sağlık tesislerinde Covid-19 aşıları için özel aşı odaları hazırlandı. Aşılama çalışmalarının başlamasıyla birlikte hastalar aşı olmak için hastanelerde özel olarak ayrılan bu odalarda randevu ile aşı olabilecek. Uygulama için, Bilkent Şehir Hastanesi’nde her bir bölümde 10 oda olmak üzere toplam 70 aşı odası oluşturuldu.

***

Rusya Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Sputnik V koronavirüs aşısıyla ilgili kararını bu yılın ilk yarısında vermesini beklediklerini belirtti.

***

‘Aşı dolandırıcılığı’ uyarısı: Sağlık Bakanlığı, “Bakanlıktan arıyoruz, aşılama konusunda öncelikliyseniz kaydınızı oluşturalım” diyerek kişisel bilgileri isteyenlere karşı dikkatli olunması gerektiğini açıkladı. Evlere gidilerek aşılama yapılmayacağını, aşılamanın sağlık merkezlerinde yapılacağını belirten Kara şöyle devam etti: “Yaşlıların hareket edemediği, toplu yaşadıkları yaşlı bakım evleri, huzur evleri gibi alanlara sağlık ekibi gidecek, önceden haber vererek orada aşıyı uygulayacak. İlk gelen aşılarımız 65 yaşından büyüklerimize, sağlık çalışanlarımız ve huzur evi ile bakım evlerinde kalan büyüklerimize yapılacak. Ya e-nabız üzerinden ya da telefon ederek sizin aşı zamanınızın gelip gelmediğini öğrenecek sonra da randevu alacaksınız, İster yakınınızdaki hastaneden ister aile hekiminizden. Kimse evinize gelip, ‘Size aşı uygulayacağız’ demez.” Bilim Kurulu üyesi, Ankara Şehir Hastanesi Yoğun Bakım Uzmanı Prof. Dr. Sema Turan da toplumu şöyle uyardı: “Sağlık Bakanlığı dışından gelen mesajlara ya da maillere lütfen itibar etmeyelim. Halkımız herhangi bir bilgiye ulaşmak istiyorsa Sağlık Bakanlığı’nın internet sayfasından ya da en yakın sağlık merkezinden aşıya dair bilgileri alabilirler. Covid-19 nedeniyle uygulanmaya başlanacak olan aşılama programında böyle bir yöntemimiz yok. Gerekli merkezler, gerekli yerler, özellikle aile sağlığı merkezleri bu konuda görevlendirilecek. Bu mesajlar ya da mailler tamamen dolandırıcılık üzerine yapılan iletiler.”

***

İtalya’da bazı sağlık çalışanları ‘artan’ Covid-19 aşılarını akrabalarına yaptı, inceleme başlatıldı. Salı akşamı 11 doz aşının arttığını fark eden hastane çalışanlarının öncelikle ertesi günlerde randevusu olan sağlık personeliyle temasa geçtiğini yazdı. Habere göre artan 11 doz aşıdan 5’i yine sağlık çalışanlarına yapıldı. Elde kalan diğer 6 doz aşıyı da kullanabilmek için hastane görevlileri akrabalarını çağırdı. İtalya’da 27 Aralık’ta başlayan Coronavirus aşı kampanyasının halen devam eden ilk aşamasında yalnızca sağlık personeli ile huzurevi sakinleri ve çalışanlarına aşı yapılıyor. Aşılama işlemi, bu öncelikli kategorideki kişiler arasında randevu sistemiyle yürütülüyor. Randevusuna gelmeyenlerin olması gibi gerekçelerle açılan aşıların eldekalması halinde ise sıranın, yine öncelikli kategoride yer alan ve ilerleyen günlerde randevusu olan kişilere geçmesi gerekiyor. Halen kullanımda olan Pfizer-BioNTech aşılarının açıldıktan sonra 6 saat içinde tatbik edilmesi gerekiyor.

***

BioNTech, kronik sinir sistemi hastalığı olan Multipl Skleroza (MS) karşı aşı denemelerinde “umut” verici sonuçlar alındığını bildirdi.