KORONA GÜNLÜĞÜ (28 OCAK 2021)
KORONA GÜNLÜĞÜ (28 OCAK 2021)
Salgın yönetilemiyor! Emekçiler, ötekileştirilenler ölmeye devam ediyor! Sağlık emekçileri tükeniyor, hayatını kaybediyor! Tekirdağ Çerkezköy’de çalışan İşyeri Hekimi Tayfun Kepiç Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.
***
DSÖ, İngiltere’de ortaya çıkan virüsün yeni mutasyonunun 70 ülkede, Güney Afrika’da ortaya çıkan mutasyonun ise 31 ülkede tespit edildiğini duyurdu. Almanya’daki Bayreuth Hastanesi Covid-19’un daha hızlı yayılan türü B117 nedeniyle karantinaya alındı. Bavyera eyaletinden yapılan açıklamada, hastanede bulunan 11 kişide B117 virüsüne rastlanılması nedeniyle hasta kabulünün durdurulduğu ve karantina uygulandığı ifade edildi. Açıklamada, hastanede görevli 3 binden fazla çalışana yapılan Covid-19 testinde 99 pozitif vakaya rastlandığı belirtildi.
***
DSÖ: Koronavirüs aşılarının yüzde 75’i sadece 10 zengin ülkeye dağıtıldı, salgının sona ermesi aşıların eşit dağıtılmasına bağlı. Covid-19 salgınında dünyanın daha önce “eşi benzeri görülmemiş” bir sınavdan geçtiğine dikkati çeken Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Şimdi rekor sürede aşı geliştirmiş olsak bile bu bizi tekrar test ediyor. Aşı eşitliği sadece ahlaki bir zorunluluk değildir. Bu salgının sona ermesi buna bağlı” dedi.
***
Covid-19 pandemisi çok görülmeye, çok öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 101 milyon 412 bin 150 kişiye, hayatını kaybedenlerin sayısı 2 milyon 182 bin 433 kişiye yükseldi. Bulaş potansiyelini gösteren aktif hasta sayısı da 25 milyon 922 binin üzerine çıktı.
Dünya genelinde son 24 saatte yeni vaka sayısı 590 bin 732 kişiye, bir günde yaşanan ölüm sayısı ise 16 bin 852 kişiye yükseldi. Günlük vaka bildirimin yüksek olduğu ülkeler şunlar: ABD (151.7 bin), Brezilya (63.9 bin), İspanya (40.3 bin), Fransa (26.9 bin), İngiltere (25.3 bin), Rusya (17.7 bin), Meksika ((17.2 bin), Almanya (15.6 bin), İtalya (15.2 bin), Portekiz (15.1 bin), Kolombiya (14 bin), Endonezya (11.9 bin), Hindistan (11.8 bin) ve Arjantin (10.8 bin).
***
Türkiye’de Covid-19 salgını hala kontrol altına alınmadı. Yeni vaka sayısı yeniden tırmanışa geçti. Son 24 saatte 7 bin 489 kişide Covid-19 pozitifliği saptandı. Böylece toplam vaka sayısı ise 2 milyon 450 bine dayandı. Ölümler ise hala ciddi düzeyde. Son 24 saatte 132 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Toplam can kaybı 25 bin 476 kişiye yükseldi. Turkuaz tabloda eleştirilere rağmen ısrarla yer verilen yeni hasta sayısı 675 kişiye indi. Günlük test sayısı 180 bin civarında. Turkuaz tabloda aktif hasta sayısı yer almıyor. Günlük olarak aktif hasta sayısını Worldmeters’dan paylaşmaya devam ediyoruz.
Worldmeters’a göre Türkiye’de aktif hasta sayısı hala yüksek, 93 bin 49 aktif hastaya sahibiz. Bu hastalar bulaştırma potansiyelinin çok yüksek olduğunu gösteriyor. Ağır hasta sayısı iki binin altına indi, bununla birlikte 1,765 ağır hastaya sahibiz. Aktif hastaların içinde ağır hastaların payı hala oldukça yüksek! Halen %1.9 olan ağır hasta oranı hala dünya ortalamasının (%0.4) yaklaşık beş katı! Yüksek ölüm hızının yüksek ağır hasta oranı ile ilişkili olduğunu tekrar tekrar hatırlatıyoruz.
***
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, ”Yüz yüze eğitime 15 Şubat’ta geçilecek mi?” sorusuna yanıt verdi. Özlü, ”Okullarla ilgili dünyadaki durum her ülkede aynı değil. Bazı değerler söz ediliyor ama bunlar aynı değil. Bazı okullar, bazı kültürler, yaşam farklılıkları var. Okulların açılmasının salgının yayılmasında katkısı olmadığı gösterildi. Okul içinde enfeksiyon görüldü ama yaygın bir bulaş rapor edilmedi. Okuldan da bulaş olduğu yönünde kanıtlar yok. kullar öncelikli olarak kapatılması gereken yerler olarak görülmüyor. Veya açılması için de öncelikli olarak söylenebilir. Bizim bir riskimiz şu. Geniş aile yapımız var. Okul çocuklarımız nineleriyle, dedeleriyle devamlı iletişim halindeler. Kalabalık aile, bir arada olma, birbirinin evine gidip gelme, yeme-içme, vakit geçirme. Çocuklar biliyorsunuz daha düşük riske sahip ama yaşlılar tam tersi. Bu iki jenerasyon arasındaki ilişkinin dikkate alınması gerekir. Her aile aynı değil. Çekirdek aile var, evine dönen var, haftada bir iki defa büyük babasıyla bir araya gelen aile var. Yani burada homojen bir durum yok. Konuşurken genelleme yapmak, etkili olur-olmaz demek doğru olmayabilir. Buna dikkat çekmek isterim. Çocukların bulaştırma olasılığı bizim gibi toplumlarda biraz daha yüksek. 10 kişi, 15 kişi öğrencinin olduğu sınıflarla 50 kişilik sınıfları aynı görmemek lazım. Bu da önemli bir şey bulaştırma açısından. Okul bazlı, kent bazlı değerlendirilmesi gerekir. Ulusal karar yerine, bölgesel bazlı, okul bazlı hatta fizibilite yapılabilir” dedi.
***
Erdoğan, korona önlemleri kapsamında kapalı olan restoran ve kafeler için destek ödemesi yapılacağını duyurdu.
***
Aydın Çine’de bulunan Esan Madencilik’te bir buçuk aydır çalışan Onur Kılıç, kulağında gelişen bir rahatsızlık sonrası beyin felci tehlikesi yaşadığını ve acilen ameliyat edilmesi gerektiğini şirket yönetimine bildirmesi üzerine istifaya zorlandığını ifade etti.
“İşyerine gittim, işyeri hekimi ve insan kaynakları müdürü ile görüştüm. Görüşme sırasında bana ‘Şimdi olay farklı bir boyuta geldi. Her şey bir tartışma ile başladı fakat artık ameliyat olman gerekiyor. Bir buçuk aydır çalışıyorsun ama zaten on gündür raporlusun ve bu ameliyat süreciyle birlikte iyice uzayacak. Bu süreçte seni çalıştırmamız çok zor. Bu yüzden yollarımızı ayırmamız gerekiyor. Buna kendin onay verebilir misin?’ dedi. Yani istifa et dedi açık açık. Ben ‘İstifayı yazmasam olmaz mı’ dedim. ‘Olmaz’ dediler. ‘İstifanı yaz, imzala, sonra tedavini ol ve tekrar gel. Yoksa biz de seni çıkarırız, fakat bir daha bir yerde iş bulamazsın’ dediler. Yani açık açık Kod-29 ile tehdit edildim” ifadelerini kullandı.
***
AKP’ye yakınlığı ile bilinen Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı Nihat Özdemir, maçların seyircili oynanması talebiyle ilgili, “Sağlık Bakanlığı ve TFF Sağlık Kurulu uygun gördüğü takdirde en kısa zamanda maçları seyircili oynatmak istiyoruz. Bizim hedefimiz ligleri seyircili oynatmak. Yalnızca TFF’nin değil, futbolcularımız ve kulüplerimizin yanı sıra hatta hakemlerimiz bile seyircili oynamaktan mutlu olduklarını hep ifade ediyorlar. Çünkü seyircinin futbola önemli katkıları var. Ancak seyirciyle futbol maçları güzel oluyor. O yüzden ana hedefimiz bu” dedi.
****
Korona virüsü kaynaklı vaka ve ölü sayısında artış kaydedilen Kuzey Kıbrıs’ta, karantina tedbirlerinin sıkılaştırılacağı ve Lefkoşa ile Girne’de tam kapanmaya gidileceği duyuruldu. KKTC Sağlık Bakanı Ali Pilli, ” Pandemi Merkezi’nde 88 hasta var. Otellerde 188 vaka var. Gelen vakaların çoğunda akciğerinde sorun var. Doktorlarda yorulma olmasına rağmen süreci yönetiyoruz. Vaka sayısını yukarıya değil, aşağıya çekmeliyiz” mesajını verdi. Lefkoşa ile Girne’de ‘tam kapanma’, yani sokağa çıkma yasağı kararı aldı. Sokağa çıkma yasağı Kıbrıs’ın kuzeyi için her gün saat 20.00’den sabah 05.00’e dek geçerli olacak. Girne’de 10 Şubat’a kadar, Lefkoşa’da ise 3 Şubat’a kadar sokağa çıkma yasağı uygulanacak. Hafta sonu ise tüm ülkede kısmi sokağa çıkma yasağı uygulanacak. Sokağa çıkma yasağıyla beraber Kuzey Kıbrıs’ta tüm okul öncesi, ilk ve orta eğitimde online eğitime geçiliyor.
***
İtalya’nın Brescia kentindeki Montichiari Hastanesi acil servisi sorumlusu Doktor Carlo Mosca’nın yatak kapasitesi dolan hastanede yer açmak için 61 ve 80 yaşlarındaki iki hastayı yüksek doz anestezik ilaçla öldürdüğü iddia edildi. Görevden uzaklaştırılan ve kasten insan öldürmekle suçlanan Mosca, soruşturma süresince delilleri karartabileceği ve kamu evraklarında sahtecilik ve iddia edilen eylemleri tekrar etme riski nedeniyle ev hapsinde tutuluyor
***
Avrupa Birliği yeni tip Coronavirus (Covid-19) aşısı olanlara “aşı sertifikası” ya da “aşı pasaportu” verilip verilmemesi konusunda henüz uzlaşamazken İzlanda’da sertifikalar dağıtılmaya başlandı. SchengenVisaInfo.com sitesinin aktardığına göre İzlanda bunu yapan ilk Schengen Bölgesi ülkesi oldu.
***
ABD’de beyaz Amerikalıların aşılanma oranının siyah ve Latinlere göre çok daha yüksek olduğu kaydedildi. Amerikan CNN televizyonunun yaptığı çalışma sonucu ortaya çıkan raporda, “Aşı kapsamına alınan beyazların oranı, siyah ve Latinlere göre iki kat daha fazla” ifadesi yer aldı. ABD’nin 14 eyaletini kapsayan çalışmada, beyazların aşılanma oranı yüzde 4’ün üzerinde tespit edilirken siyahların yüzde 1,9’da, Latin nüfusun ise yüzde 1,8’de kaldığı ortaya çıktı. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezine (CDC) göre, siyah ve Latin Amerikalıların beyazlara göre Kovid-19’dan ölme oranının 3 kat, hastaneye kaldırılma oranının ise 4 kat daha fazla olduğu daha önce paylaşılan istatistiklerde ortaya çıkmıştı.
***
Çin’de korona virüsü nedeniyle ölenlerin aileleri, salgının kökenini araştırmak için ülkeye gelen Dünya Sağlık Örgütü ekibine çağrıda bulundu. Uzman ekiple görüşmek istediklerini söyleyen Zhang Hai, ailelerin yoğun baskı altında olduğunu aktardı. Salgında ölen kişilerin ailelerini bir araya getiren Zhang Hai, “Bu bir suç eylemiydi ve DSÖ’nün bu suçları örtbas etmesini istemiyorum” ifadelerini kullandı.
***
Dünyanın gözü salgının çıktığı Çin’in Vuhan kentindeki araştırmalara çevrildi. Coronavirus’ün (Covid-19) kökenlerini araştıracak Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 13 kişilik heyetin, virüsün ilk kez tespit edildiği Çin’in Vuhan kentindeki karantinadan çıktı. DSÖ uzmanları Vuhan’da kaldıkları otelde 14 Ocak’ta karantinaya girmişti. ABD, Avustralya, Almanya, Japonya, İngiltere, Rusya, Hollanda, Katar ve Vietnam’dan uzman ve araştırmacılardan oluşan heyet, 14 günlük karantina sürecinde Çinli yetkililerle çevrim içi toplantılar yaptı. Hollandalı virolog ve ekip üyesi Marion Koopmans, karantinada oldukları otelden ayrılmadan önce verilen son basın toplantısında “Dünyanın gözleri buna odaklanmış, dünyanın fikirleri buna odaklanmıştır” dedi.
***
11-22 Mayıs’ta yapılması planlanan 74. Cannes Film Festivali, Covid-19 salgını nedeniyle ertelendi. Festivalden yapılan açıklamada salgın nedeniyle 11-22 Mayıs tarihleri arasında düzenlenmesi planlanan festivalin 6-17 Temmuz tarihleri arasına ertelendiği bildirildi.
***
Portekiz’de okullar, Corona virüsü salgınındaki artış nedeniyle iki hafta süreyle tatil edildi. Hükümet, bu süreçte özel okulların uzaktan eğitime devam etmesini “fırsat eşitsizliği yaratacak” diyerek yasakladı. İktidardaki Sosyalist Parti, iki haftalık zorunlu tatilde kaybedilen sürenin ileri bir tarihte telafi edileceğini bildirdi.
***
İngiltere hükümeti, Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında aldığı yeni önlemleri kamuoyuna açıkladı. Avam Kamarası’nda konuşan Başbakan Boris Johnson, “kırmızı listede” bulunan 22 ülkeden İngiltere’ye giriş yapacakların 10 gün otellerde karantinaya gireceklerini söyledi. Benzer bir uygulama Avustralya ve Yeni Zelanda’da da var Boris Johnson, bu ülkelerin, koronavirüsün mutasyon geçirmesi yüzünden “yüksek riskli” görülen yerler olduğunu belirtti. Listede, Brezilya başta olmak üzere bazı Güney Amerika ülkeleri ve Afrika’nın güneyindeki ülkelerle Portekiz bulunuyor.
***
İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve hükümeti, ülkede koronavirüsün neden olduğu Covid-19 hastalığı sonucu hayatını kaybedenleirn sayısının 100 bini aşması sonrası, muhalefet ve bilim çevreleri tarafından eleştiriliyor. Edinburg Üniversitesi’nden kamu sağlığı uzmanı Prof. Dr. Linda Bauld, İngiltere’de yaşanan durumun, “Kısıtlamaların gevşetilmesine yönelik yanlış kararların sonucu” olduğunu söyledi. Bauld, test ve takip sistemine odaklanılmamış olmasına ve uluslararası yolculukların yarattığı riske dikkat çekti. Prof. Michael Marmot ise İngiltere’nin salgına “kötü yakalandığını” savunarak, sağlık alanındaki eşitsizliklerin derinleşmesine ve kamu sektörüne yatırımların azalmasına işaret etti. İşçi Partisi lideri Keir Starmer, “Mart’ta karantina uygulamakta geç kaldık, sağlıkçılara kişisel koruyucu ekipman vermekte geç kaldık, bakımevlerinde kalanları korumakta geç kaldık. Bu sadece bir ‘kötü şans’ değildi” yorumunu yaptı.
İşçi Partisi’nin sağlık sözcüsü Jonathan Ashworth da, Johnson’ın bu düşüncesine katılmadığını söyledi ve sokağa çıkma kısıtlamalarına yönelik bilimsel çevrelerden gelen tavsiyelere rağmen Başbakan’ın bunu reddetmesini hatırlattı.
***
İlaç şirketi Regeneron, geliştirdiği antikor kokteylinin semptomatik Covid-19 vakalarını yüzde 100 engellediğini açıkladı. Şirket ilacın devam eden üçüncü faz denemelerinin 400 katılımcının dahil edildiği ön sonuçlarına göre, antikor kokteyli REGEN-COV’un toplamda hastalanma oranını yüzde 50 oranında düşürdüğü görüldü.
***
Journal of Clinical Investigation dergisinde çıkan yazıya göre, İsveçli bilim insanları Coronavirus kaynaklı ölüm riskini artıran faktörü tespit etti. Miyeloid kökenli M-MDSC baskılayıcı hücrelerin, vücudu virüslere karşı savunan T-hücrelerinin etkinliğini baskıladığı ifade edilen yazıda, Stockholm merkezli Karolinska Enstitüsü’nden araştırmacıların, Covid-19’u hafif geçiren veya komplikasyonlardan ölen 147 hastadan alınan kan ve sürüntü örneklerini incelediği ve sonuçları sağlıklı insanların ya da grip hastalarının göstergeleriyle karşılaştırdığı ifade edildi.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yarından itibaren 75 yaş üzeri kişilerin randevu alarak aşı olabileceğini açıkladı.
***
AstraZeneca şirketinin CEO’su Pascal Soriot, aşı tedariki konusunda Avrupa Birliği’nden gelen açıklamalara tepki gösterdi. Aşı teslim tarihleri konusunda taahhüt vermediklerini söyleyen Sariot, “Taahhüdümüz, elimizden gelenin en iyisini yapacağımız şeklinde” dedi. Soriot, dünyada 7,5 milyar insanın yaşadığını aktaran, mevcut durumda Avrupa’nın talep ettiği 100 milyon dozun çok fazla olduğunu, AB’nin ‘hakkından fazla aşı aldığını’ belirtti.
***
Ghebreyesus, şunları söyledi: “Covid-19 aşıları şu anda dünya genelinde neredeyse tamamı zengin olan 50 ülkede uygulanmaktadır. Dozların yüzde 75’i yalnızca 10 ülkeye dağıtıldı. Hükümetlerin, kendi sağlık çalışanlarını ve yaşlıları aşılamaya öncelik vermek istemeleri anlaşılabilir bir durumdur ancak zengin ülkelerdeki daha genç ve sağlıklı yetişkinlerin daha yoksul ülkelerdeki sağlık çalışanları ve yaşlılardan önce aşılanması doğru değildir. Umarım bunu anlayacaksınız.”
***
Çin’de geliştirilen Covid–19 aşısının faz–3 çalışmalarına ilişkin sürecin yürütücülerinden Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Akova, ‘araştırmaların durduğu’ iddialarını yanıtladı. Akova, “Çalışma durmadı, yeni gönüllü alımı durdu. Bizim çalışmamız 2021’in Aralık ayı sonunda bitecek” dedi.
Akova şöyle devam etti: Dün itibarıyla biz gönüllülerin kodlarını kırdık ve kendilerine bildirdik. Gönüllülerle ilgili çalışma merkezlerinde aşırı yoğunluk olduğu için verilerin toplanmasında sıkıntılar vardı, o veriler ancak toplanabildi. Önümüzdeki haftanın sonuna kadar plasebo kolundaki bütün gönülleri aşılayacağız. Plasebo kolunda olan gönüller için kendilerine aşı takvimine ilişkin mesaj yollandı; ama bütün gönüller için değil. Biz şu an merkezlere plasebo kolunda olan 3 binlik bir gönüllü listesi gönderdik. Bunlar peyderpey gönderilerek önümüzdeki hafta sonuna kadar bütün plasebo olanlar aşılanacak. Faz–3 çalışmasını ilk olarak deyim yerindeyse Sağlık Bakanlığı sonuçları erken açıklayarak yaraladı. Sonuçlar açıklandıktan sonra biz faz–3 çalışmasına yeni gönüllü alımını durdurmak zorunda kaldık. Öyle olduktan sonra Sağlık Bakanlığı’nın kendi programıyla ilgili olarak önce sağlık çalışanı gönüllerimizin plasebo olanlarını aşıladık. Sağlık Bakanlığı’nın sonuçları erken açıklanmasından kaynaklı olarak hedeflenen 13 bin sayısına ulaşılamadı; faz–3 çalışmaları 10 bin 200 kişi üzerinden yürütülecek. Sağlık Bakanlığı, kalkıp da “bu aşı yüzde 91 oranında etkili” açıklaması yaptıktan sonra etik kurallar gereği çalışmada yeni gönüllü alamıyoruz. Bu tür çalışmalarda uyulması gereken Helsinki Deklarasyonu diye bir bildiri var. O bildiride “Eğer sizin elinizde etkili bir aşı veya ilaç varsa o ilaçla plasebo kollu bir çalışma yapamazsınız” diyor. Dolayısıyla bu aşamadan sonra ortada etkili olduğu açıklanan bir aşı var ve çalışmaya yeni gönüllü alamazsınız. Etik kurallar çerçevesinde biz çalışmaya yeni gönüllü alamıyoruz ve bu da 13 bin hedefine ulaşılamayacağı anlamına geliyor.”
***
Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Türkiye’den 20 bin doz Sinovac aşısının ambulans uçakla Kuzey Kıbrıs’a gönderileceği bildirildi.
***
Yeni ABD Başkanı Biden’ın Covid-19’la mücadele ekibi, Beyaz Saray’daki ilk basın toplantısını düzenledi: Pfizer ve Moderna’dan alınacak 100’er milyon dozluk ilave aşılar çok önemli. Salgının ABD genelinde hâlâ ciddi şekilde etkisini hissettiriyor. Virüs nedeniyle 1 ay içinde 90 bin insanın hayatını kaybedebilir.