KORONA GÜNLÜĞÜ 16 OCAK 2021

Salgın yönetilemiyor! Emekçiler, ötekileştirilenler ölmeye devam ediyor! Nevşehir Devlet Hastanesi’nde görevli hemşire Ayşegül Onurkal, Antalya İl Sağlık Müdürlüğü’nden emekli Dr. Erhan Sirgeligil ve Adana Seyhan Devlet Hastanesi’nde Tıbbi Sekreter olarak görev yapan Samiye Genç Özkan Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.

***

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Aksaray, Bakırköy ve Anadolu Şubesi ile İstanbul Tabip Odası ek ödemeler için eylem yaptılar. Sağlık emekçileri, üç ayrı hastanede yaptıkları eylemlerle temel ücretin artırılmasını ve Sağlık Bakanlığı’nın söz verdiği ek ödemeleri yatırmasını talep ettiler.

***

The Economist: Türkiye’de hükümet Covid-19 salgınında sivil toplumu hedef aldı

Haftalık The Economist dergisinin son sayısında Türkiye ile ilgili bir değerlendirme yer aldı. Dergi, Covid-19 salgını konusunda hükümetin açıkladığı vaka ve ölüm sayılarında tutarsızlıklar olduğunu, eleştirel seslere baskıların arttığını yazdı. Yazıda daha sonra yeni bir yasal düzenlemeye dikkat çekiliyor: “Erdoğan ve milliyetçi müttefiklerinin şimdi canlarını sıkan doktorlar ve diğer benzeri rahatsız edici unsurlara karşı kullanışlı yeni bir silahı var. 27 Aralık’ta meclisten geçirilen yeni bir yasa ile hükümet sivil toplum örgütlerini yeniden düzenleme ya da kapatma hakkına sahip oluyor. Buna Human Rights Watch (İnsan Hakları İzleme Örgütü) ya da Amnesty International (Uluslararası Af Örgütü) gibi yabancı kuruluşların Türkiye’deki şubeleri de dahil. Bu yasa İçişleri Bakanlığı’na, bu örgütlerin terör suçlamalarıyla karşı karşıya olan yönetim kurulu üyelerini görevden alma, varlıklarına el koyma ve yerlerine kendi belirlediği kişileri atama ve ‘terörün finansmanıyla mücadele’ adına teftişler yürütme yetkisi veriyor. Bunlar yetmezmiş gibi hükümet mahkemelere başvurarak örgütün tamamen kapatılmasını da isteyebiliyor.”

***

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Acil Durum Komitesi, Koronavirüs salgını nedeniyle ‘küresel acil durumun’ devamı ve uluslararası seyahatler için ‘aşı pasaportu şartı’ getirilmemesi tavsiyesinde bulundu. Covid-19 aşıları için küresel dayanışma çağırısı yapan Ghebreyesus, “Sağlık çalışanları bitap düştü ve sağlık sistemleri gerildi. Bazı ülkelerde de oksijen kaynaklarının tehlikeli derecede azaldığını görüyoruz.” dedi.

***

Durumu fırsata çeviren bazı özel hastaneler, pandemi servislerindeki tedavi için yatak başına günlük 4 bin ile 6 bin TL arasında değişen ücretler talep etti. Sağlık Uygulama Tebliğinde “ilave ücret alınmayacak sağlık hizmetleri” başlığı altında da “pandemi süresinde, pandemi olgularının tanı ve tedavileri” ifadeleri eklendi. Tüm bunlara rağmen bazı özel hastaneler yurttaşlardan yüksek ücretler talep etmeye devam etti.

***

Covid-19 pandemisi yaşamı tehdit etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 94.3 milyona yaklaşırken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı artık 2 milyonun üzerinde. Son 24 saatte yeni vaka sayısı ve günlük ölüm sayısı yükselmeye devam etti. Yeni vaka sayısı 761 bin 554 kişiye yükselirken, bir günde yaşanan ölüm sayısı ise 14 bin 816 kişi oldu. Aktif vaka sayısı 25 milyona dayandı. Covid-19 pandemisi çok görülmeye, çok öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor.

Günlük vaka bildirimin yüksek olduğu ülkeler şunlar: ABD (248.1 bin), Brezilya (68.1 bin), İngiltere (55.8 bin), İspanya (40.2 bin), Rusya (24.7 bin), Fransa (21.3 bin), Kolombiya (21.1 bin), Almanya (19.8 bin), Meksika (16.5 bin), İtalya (16.1 bin), Hindistan (15.2 bin), Güney Afrika (14.9 bin), Endonezya (12.8 bin), Arjantin (12.3 bin) ve Portekiz (10.7 bin).

***

Türkiye’de Covid-19 yeni vaka sayısı azalma eğilimi devam ediyor. Buna rağmen ölümler hala ciddi düzeyde. Son 24 saatte 169 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Toplam can kaybı 23 bin 664’ yükseldi. Yeni vaka sayısı 9 bininin altında seyrediyor, 8 bin 314 kişi. Toplam vaka sayısı ise 2 milyon 373 binin üzerinde. Turkuaz tabloda eleştirilere rağmen ısrarla yer verilen yeni hasta sayısı binin altına düştü, 921 kişi. Günlük test sayısında 167 bine düştü. Turkuaz tabloda aktif hasta sayısı yer almıyor. Günlük olarak aktif hasta sayısını Worldmeters’dan paylaşmaya devam ediyoruz.

Worldmeters’a göre Türkiye’de aktif hasta sayısı 14 Ocak itibarıyla 103 bin 404. Ağır hasta sayısında azalma eğilimi devam ediyor, halen 2 bin 311 ağır hastaya sahibiz. Aktif hastaların içinde ağır hastaların payı hala yüksek! Halen %2.2 olan ağır hasta oranı hala dünya ortalamasının dört katından fazla! Yüksek ölüm hızının yüksek ağır hasta oranı ile ilişkili olduğunu bir kez daha hatırlatıyoruz.

***

Karabük T Tipi Cezaevi’nde aynı koğuşta bulunan 16 tutuklu koronavirüse yakalandı. Karabük T Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan Mehmet Şirin Taşdemir, bugün aile üyeleri ile yaptığı telefon görüşmesinde, aynı koğuşta bulunan 16 kişinin koronavirüse yakalandığını aktardı. Tutuklu Taşdemir’in ablası Sabahat Meydan, bugün kardeşi ile gerçekleştirdiği haftalık telefon görüşmesinde kardeşinin aktarımlarını dile getirdi. Meydan “Burada aynı koğuşta bulunan 19 tutukluya koronavirüs testi yapıldı. Testin sonuçlarına göre koğuşta bulunan 19 tutukludan 16’sının testi pozitif çıktı. Testi negatif çıkan 3 tutuklu başka koğuşlara alınırken, diğer 16 tutuklu ise şuan aynı koğuşta kalıyor” dedi.

***

İçişleri Bakanlığı, 81 il valiliğine yeni bir genelge gönderdi. Genelgede, “Sokağa Çıkma Kısıtlaması Uygulanan Süre ve Günlerde Muaf Tutulacak Yerler ve Kişilere Dair Liste’ye” ekleme yapıldı.  Bu kapsamda araç muayene istasyonları ve buralarda çalışan personel ile araç muayene randevusu bulunan taşıt sahipleri hafta sonu sokağa çıkma kısıtlamasından muaf tutuldu.

***

Brezilya’nın Amazonlar eyaletindeki Manaus kentinde koronavirüs salgınının çok hızlı yayılması nedeniyle kapasiteleri zorlanan hastaneler, Covid-19 hastalarına oksijen vermekte sıkıntı yaşamaya başladı.

***

ABD’nin yeni başkanı Joe Biden, Covid-19 salgını ve ekonomik krizle mücadele için 1.9 trilyon dolarlık yardım paketi teklifini açıkladı. Aşı dağıtımına 415 milyar dolar ayrılacağı ve yaklaşık 1 trilyon doların doğrudan hane halkı yardımı için kullanılacağı belirtildi.

***

ABD’de yeni tip Koronavirüse (Covid-19) yakalanan idam mahkumunun cezasının infaz edildiği bildirildi. Avukatları Johnson’ın Covid-19’a yakalanması nedeniyle cezasının ertelenmesini talep etmiş fakat Yüksek Mahkeme talebi reddetmişti. TRT Haber’de yer alan habere göre Jonhson’ın ardından cezası cuma günü infaz edilecek Dustin Higgins adlı mahkum, seçilmiş ABD Başkanı Joe Biden’ın gelecek haftaki yemin töreni öncesinde idam edilecek son hükümlü konumunda bulunuyor.

***

Merkel Coronavirus’ün ancak ek çabalarla durdurulmasının mümkün olduğunu söyledi. Virüsün İngiltere’de ortaya çıkan mutasyon geçirmiş yeni türlerinin “büyük endişe” yarattığını söyleyen Merkel bu mutantların daha bulaşıcı ve tehlikeli olduğunu ifade etti. Zamanla yarışıldığını ifade eden Almanya Başbakanı karar almak için 25 Ocak tarihinin beklenemeyeceğini söyledi. Merkel tedbirlerin sertleştirilmesi halinde salgının durdurulabileceğini ifade etti. Robert Koch Enstitüsü’nün elindeki verilere göre Almanya’daki 16 Koronavirüs vakasında İngiltere’de ortaya çıkan yeni türe rastlandı, 4 vakada ise Güney Afrika’daki mutasyon görüldü.

***

İngiltere’nin Norwich kentindeki eski bir uçak hangarı, ülkenin en büyük geçici morguna dönüştürülüyor. Morgun kapasitesi bin 300 cenaze alacak kadar büyük olacak. İngiltere’de son 24 saate 48 bin 682 yeni vaka tespit edildi, can kaybı sayısı bin 248 arttı. Toplam pozitif vaka 3 milyon 260 bin 258, toplam can kaybı 86 bin 15 oldu. Artan Koronavirüs ölümleri nedeniyle hastanelerdeki morglar maksimum kapasitesine ulaştı. İngiltere’de Covid-19 testi pozitif çıktıktan sonra neredeyse 85 bin kişinin öldüğünü gösteriyor. John Hopkins Üniversitesi’ne göre bu, dünyadaki en yüksek beşinci ölüm oranı.

***

İngiltere, Pazartesi gününden itibaren bazı ülkelerden gelen yolcuların karantinadan muaf tutulduğu seyahat koridoru uygulamasına son vereceğini açıkladı ve seyahatten 72 saat önce negatif Covid-19 testi zorunluluğu getirdi.

***

Koronavirüsü tedbirleri kapsamında aylardır evden çıkamayan 65 yaş üstü ve 20 yaş altı vatandaşlarla ilgili dışarıya çıkabilmeleri için ‘tolerans’ sağlanabileceğini söyledi. İBB Başkanı İmamoğlu, “Toplu ulaşımda HES Kodu uygulaması başladı ancak bir kafa karışıklığı var. 20 yaş altı ve 65 yaş üstü çalışan vatandaşlar var” ifadelerini kullandı.

***

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Covid-19 salgını nedeniyle Ulusal Sağlık Hizmetlerinin (NHS) ‘çok zor durumda’ olduğunu söyledi. Yeni tip korona virüsü nedeniyle hastanelerde yatanların sayısının 37 bini geçtiğini vurgulayan Johnson birçok kanser hastasının tedavisinin ertelendiğini ifade etti. ‘Seyahat koridorları’ uygulamasını kaldıracak olan İngiltere’ye giden herkes artık 10 gün karantinaya girecek.

***

Fransa’da hükümet Koronavirüsün hızla yayılan İngiltere ve Güney Afrika türünü engellemek için yeni bir önlem paketi duyurdu. Başbakan Jean Castex, Cumartesi gününden itibaren tüm ülkede saat 18.00’den sonra sokağa çıkma yasağı uygulanacağını söyledi. Castex, AB sınırları dışından Fransa’ya gelmek isteyenler içinse Covid-19 testi ve 7 günlük karantina şartı getirdiklerini bildirdi.

Fransa Sağlık Bakanı Veran ayda 1 milyon öğrenciye test yapılacağını açıkladı. Veran, seçilmiş milletvekillerinin öncelikli aşı olma talebine ‘sıranızı bekleyeceksiniz’ yanıtını verdi. Yeni varyantın öncekilere kıyasla çocuklarda daha kolay yayıldığını, bu nedenle okul çocuklarıyla öğretmenlere toplu test yapmayı planladıklarını söyleyen Veran, ayda 1 milyon öğrenciyle öğretmene test yapmak amacıyla protokol hazırladıklarını, minimum 6 yaşından itibaren çocuklara test yapacaklarını aktardı. Kronik hastalıkları nedeniyle yüksek risk altında bulunan yaklaşık 6.4 milyon kişinin yaşlarına bakılmaksızın doktordan reçete almak kaydıyla pazartesiden itibaren toplu aşılamaya dahil edileceğini duyuran Sağlık Bakanı Olivier Veran, Britanya’yı kasıp kavuran ve yüzde 70 oranında daha bulaşıcı olan Koronavirüsün mutasyon geçirmiş yeni varyantının Fransa’daki enfeksiyonlarının yüzde 1-1.5’unu oluşturduğunu belirtti. Meslekten doktor olduğunu hatırlatan Veran, ‘Sağlık Bakanı olmasına rağmen 50 yaşının altında olduğu için aşı olmayacağını ve sırasını bekleyeceğini’ söyledi. “50 yaşının altındaki sağlık çalışanlarına aşılama başladığında ben de olacağım” diyen Sağlık Bakanı, milletvekillerine ‘sakin şekilde sıralarını bekleyerek halka örnek olmalarını’ tavsiye etti. Toplu aşılamada diğer Avrupa ülkelerinin gerisinde kalmakla eleştirilen Fransa’da Veran’ın açıklamasına göre şimdilik yaklaşık 300 bin kişi aşılandı. Bu sayı, Britanya’da 2 milyonu çoktan geçti.

***
İngiltere’nin başkenti Londra’dan Katar’ın başkenti Doha’ya giden uçak, bir yolcunun aniden rahatsızlanması sonucu Şanlıurfa’ya acil iniş yaptı. Ambulansla hastaneye kaldırılan yolcunun Koronavirüse yakalandığı belirtildi.

***

“Yaşa özgü yasak koyan başka ülke yok”

65+ Yaşlı Hakları Derneği Başkanı Doktor Salur, kısıtlamaların yaşandığı bir senelik süreci yaşlı hakları açısından değerlendirdi. Salur “Ama yaşlıların odakta olduğu, ön planda konuşulduğu birçok ülke var. Özellikle batı dünyasında yaşlı nüfus çok olduğu için yaşlı konuları da orada çok önceliklidir. Bizim ülkemiz için vurgulamaya çalıştığımız başka bir şey var. 65 yaş üstünden bu konuyu takip edenler için söylüyorum. Kısıtlamalar getirildi, yaşlıları biraz daha koruyalım denirken yasaklar konuldu. Ama mesela bir samimiyet testi olarak da İngiltere’de aşılamalar 80-90 yaşındakilerle başladı. Maksadın yaşlı nüfusunun yaşam hakkına saygı olduğuyla ilgili bir samimiyet testiydi bu.

Çin aşısı’ dediğimiz CoronaVac ile ilgili aşı çalışmalarında 65 yaş üstü ile ilgili yeterli veri yok. Yeterli veri yokken küçük de olsa bir risk alarak yapılacak bu. Bu konuda sözüne bilgisine güvendiğimiz hocalar, Çin aşısı zaten inaktif bir aşı olduğundan yan etki açısından güvenli bir aşı olduğunu söylüyor. Çok fazla veri olmasa da 65 yaş üstünde ciddi bir yan etki beklentimiz yok. Biz sağlık çalışanları olarak reddetmiyoruz, yaygın görüş bu şekilde.”

Salur yaşlılar üzerindeki bir yıllık yasaklarla ilgili şöyle bir profil çiziyor:

“İnsanlar rutin kontrol için kalabalık hastanelere gitmek istemiyor. Daha tenha yerlerden sağlık hizmeti almak isteyenler ya da sadece sağlıkçılara telefonla danışıp, kan tahlilleri ve rutin kontrollerini erteleyenler başka büyük sağlık sorunlarıyla da geliyorlar. Mart ayında neredeyse bir sene olacak pandeminin yarattığı kısıtlamalarla yaşayalı. Bu uzun bir süre. Normalde 6 ayda bir kontrollerini yaptıran yaşlılar bir senedir kontrol yaptırmamış oldular yani. Evde ani ölümler de arttı bu süreçte. Bu dönemde yas süreci de çok zorlu geçiyor tabii. Sokağa çıkma yasağı, cenaze kısıtlamaları ve temastan kaçınma nedeniyle inanılmaz yalnız geçiriyor insanlar yasını.’’

Aşılamaların başlamasıyla bir umut penceresinin açıldığını belirten Gülüstü Salur şöyle devam ediyor: “Bu aşılamalarla 65 yaş üstü gruba da ulaşıldığı zaman yavaş yavaş bu kısıtlamaların kalktığını görmek istiyoruz. Bir yanımız şunu söylüyor, ‘az kaldı, sıkalım dişimizi.’ Tedbirin elden bırakılması değil, yaşlılar üzerindeki bu kısıtlamalarla ilgili gerçek hayatla bağdaşmayan taraflarının esnetilmesi gerektiğini savunuyoruz.

( https://bianet.org/bianet/toplum/237634-yasa-ozgu-yasak-koyan-baska-ulke-yok )

 

AŞI TARTIŞMALARI

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Aşı, yüksek gelirli ülkelere hızla ulaşırken dünyanın en yoksullarına hiçbir şey yok. Bilim başardı ama dayanışma başarısız oldu. Bazı ülkeler, ilave anlaşmalar peşinde hatta ihtiyaçtan fazlasını tedarik ediyor. Hükümetlerin halkını koruma sorumluluğu var ama aşı milliyetçiliği başarısızlığa neden oluyor ve küresel iyileşmeyi geciktiriyor. Ülkelerin fazla doz aşılarını paylaşmasına ihtiyacımız var.” dedi.

***

Bakanlığın “https://covid19asi.saglik.gov.tr” adresinden aşılanan kişi sayısı anbean paylaşılıyor. Buna göre, 16 Ocak saat 8.43 itibarıyla 621 bin 563 kişi aşılandı.

***

Veteriner hekimlerin meslek örgütü İstanbul Veteriner Hekimler Odası’ndan (İVHO) yapılan açıklamada, aşının uygulanacağı öncelikli gruplar arasında veteriner hekimlerin olmamasına ve sağlık çalışanı sayılmamasına tepki gösterildi

***

Norveç İlaç Ajansı dün, ülkede Koronavirüse karşı Pfizer-BioNTech aşısını yaptıran 23 kişi hayatını kaybettiğini duyurdu. 13 vakada incelenen ölümlerde, aşının “yaşlı insanlarda var olan hastalıkların daha ciddi seyrine” yol açan yan etkilere neden olmuş olabileceğini belirtti. Norveç Halk Sağlığı Enstitüsü’nden yapılan açıklamada, aşının 80 yaş üstü için risk barındırdığı belirtilerek “Şiddetli kırılganlığı olanlarda aşıların hafif yan etkileri bile ciddi sonuçlara yol açabilir. Yaşam süresi kısalmış olanlar için ise aşı tamamen anlamsız olabilir” ifadelerine yer verildi. ABD’li ilaç şirketi Pfizer tarafından geliştirilen aşının sağlık görevlilerine yapıldığı ABD’de ise, Gregory Michael adlı doktor aşıdan 2 hafta sonra 8 Ocak’ta, hayatını kaybetmişti. Michael’ın ölümünü hakkında soruşturma başlatılmıştı. Portekiz’de bir hemşire öldü

***

Amerikan ilaç devi Pfizer ile Alman biyoteknoloji firması BioNTech, geliştirdikleri Covid-19 aşısının üretimini arttırmak için çalışıyor. Ancak bu durum kısa süreliğine de olsa Avrupa’ya aşı tedariğini düşürecek.

***

Bahçeli ve Akşener de Covid-19 aşısı olurken Sancar, Bulan ve Kılıçdaroğlu risk gruplarına göre sıralarını bekleyeceklerini söylediler.

***

AK Parti MKYK üyelerinin aşı oldukları yönündeki tartışmalar sürüyor. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal, “Biz Cumhurbaşkanına eşlik ettik, aşı olmadık” derken siyasi parti temsilcileri sürecin şeffaf yürütülmesi çağrısı yaptı. CHP’li Murat Emir: “Cumhurbaşkanına 50 kişi refakat ettiklerine inanmak aklımızla dalga geçmektir”; İYİ Parti Milletvekili Dr. Aylin Cesur: “Türkiye aşı siparişinde dünyada 63., asıl konuşulması gereken bu” ve HDP’li Samet Mengüç, “Aşı eşit ve adil uygulanmalı” dye tepkilerini dile getirdi.

***

Aşılama çalışmasını ve öncelikli grup listesini değerlendiren Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi Başkanı Şebnem Korur Fincancı, aşı sayısındaki yetersizliğe, aşılama sürecindeki plansızlığa dikkat çekti. Öncelik sıralamasında yer almadığı halde AKP MKYK üyelerine aşı yapıldığı yönündeki iddialara da değinen Fincancı, bunun kabul edilemez olduğunu söyledi. Kendisinin 62 yaşında ve emekli olduğunu hatırlatan Fincancı, “Ben sıramı bekleyeceğim, TTB Başkanı olarak öncelik beklemek haksızlık olur. Öncelikle sağlık emekçilerinin, 65 yaş üzerinde kronik rahatsızlığı bulunanların, cezaevi ve bakımevi gibi toplu alanlarda yaşayanların aşı olması gerekiyor.” dedi. Türkiye’ye getirilen 3 milyon doz aşının da yeterli olmadığını tekrarlayan Fincancı, en az 120 milyon doz aşıya ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

***

Bursa Tabip Odası Başkanı Alpaslan Türkkan virüsün en çok fabrika ve toplu ulaşımı kullananlar arasında yayıldığına dikkat çekerek, aşılamada önceliğin buralara verilmesi gerektiğini vurguladı.

***

İngiltere’deki tüm camilerde Cuma hutbesinde cemaate Covid-19 aşısı yaptırmaları çağrısında bulunuldu. Hutbede aşının “helal” olduğu belirtilerek, aşıların insanın DNA’sını değiştireceği ya da aşıyla birlikte çip takılacağı gibi komplo teorilerine itibar edilmemesi istendi. Hutbede ayrıca ‘Kendimizi ve başkalarını korumak ahlaki görevimizdir” denildi.

***

SES Diyarbakır Şube Eşbaşkanı Şiyar Güldiken: Hükümet aşının etkinlik oranını açıklamalı. CoronaVac aşısının etki oranına ilişkin yapılan testlerde Brezilya’da yüzde 50.01, Endonezya’da yüzde 65 oranında olumlu sonuç elde edildiği yönündeki haberlere rağmen Türkiye’de araştırma sonuçları bilinmiyor. Güldiken, hükümeti bu konusunda şeffaf olmaya çağırdı.

***

Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (TTB-UDEK), korona virüsü aşısı ve aşılama çalışmalarıyla ilgili önerilerini içeren yeni bir değerlendirme yayınladı. Salgın sürecinde ve aşı konusunda en önemli sorunun bilgi kirliliği ve bunun yol açtığı güven sorunu olduğu belirtilen ve aşılara ilişkin çalışmaların yakından izleneceği ifade edilen açıklamada, “Salgının önlenmesi, geçerli önlemlerin yanı sıra ancak yaygın aşılama ile mümkün olacaktır ve bunun için tüm toplumun desteği şarttır. Salgın boyunca toplumu bilgilendirme açısından yapılan yanlışlar toplumda ciddi bir güvensizliğe yol açmıştır. Bu güven bunalımının etkileri aşılama sürecini de olumsuz etkileyebilecektir” denildi.

***

Bilim Kurulu üyesi etkinlik oranları farkını yorumladı: Biz belirti gösterenden test aldık

Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Türkiye’de acil kullanım onayı ile uygulamaya giren Çinli Sinovac’ın geliştirdiği aşının çeşitli ülkelerde çıkan farklı oranlardaki etkinlik sonuçlarını yorumladı. Prof. Dr. Yavuz, aşının yoğun bakım ve hastaneye yatışı engelleme oranının yüzde 90’dan fazla olduğunu, oranlardaki bu farklılıkların, her ülkede yürütülen üçüncü faz çalışmalarındaki gönüllü özellikleri ve izlenen parametrelerin farklı olmasından kaynaklandığını vurguladı.

Prof. Dr. Yavuz, Brezilya’daki çalışmalarda Türkiye’den farklı olarak hem farklı yaş grubundan gönüllülerin dahil edildiğini, hem de sadece sağlık çalışanları üzerinde yürütüldüğünü söyledi. “Örneğin onlar ‘Çok hafif belirtiler’ demişler. Türkiye’deki faz 3 çalışmasında biz belirtileri hafif, orta ve ağır olarak sınıfladık” diyen Prof. Dr. Yavuz, Covid aşılarında en önemli kriterin ölüm ve ağır hastalığı engelleme başarısı olduğunu, CoronaVac dahil, dünyada acil kullanım onayı alan tüm aşıların da yüzde 90’ın üzerinde başarı gösterdiğini vurguladı.

Prof. Dr. Yavuz “Brezilya’daki çalışmaya dahil edilen gönüllülerin yaş grubu ve profili bizdekinden farklıydı. Biz, 18-59 yaş arası gönüllüleri aldık çalışmaya. Normal vatandaşlar da dahil edildi bizde. Brezilya’daki çalışmaya ise sadece sağlık çalışanları alındı. Sağlık çalışanları, daha özellikli bir grup. Hem hastalığa yakalanma riskleri daha fazla, hem de çok az bir semptomda bile tetkik yaptırma olasılıkları daha yüksek. Brezilya’da diyelim ki sağlık çalışanıysa bütün hepsi, en ufak bir semptomda örnek aldıkları için asemptomatik ya da çok daha hafif enfeksiyon, yani normalde yakınması bile olmayan enfeksiyonlar da yakalanmış olabilir.”  Prof. Dr. Yavuz sözlerini şöyle sürdürdü “Biz (belirtileri) hafif biliyoruz, orta biliyoruz, ağır biliyoruz. ‘Çok hafif’ de eklemiş onlar örneğin. Bizdeki çalışmada gerçekten semptomatik olanlardan yani belirti gösterenlerden test aldık. Ama tüm bunları çalışmalar tam olarak açıklandığında daha rahat görebileceğiz.” Acil kullanım onayı verilmiş aşıların hiçbirinin asemptomatik enfeksiyonları tamamen engellemediği ve asemptomatik enfeksiyonları ne kadar engellediği konusunda bir veri olmadığını belirten Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Sadece İngiltere’de AstraZeneca Oxford aşısının yüzde 59 oranında asemptomatik enfeksiyonları engellediği gösterildi. Yani hiç semptom göstermiyor ama PCR testi pozitif çıkıyor” dedi.

‘Yaşlı ve yüksek riskli gruba Pfizer-BioNTech (mRNA) aşısı yapılmalıydı’ tartışmalarına da değinen Prof. Dr. Yavuz şunları söyledi: “mRNA aşılarının antikor titresi daha yüksek oluyor, bunu biliyoruz. O nedenle de aslında 65 yaş üstüne mRNA aşısı yapılsa daha iyi olabilirdi görüşleri var. Ancak şunu da unutmamak lazım, elinizde ölüm oranını, ağır hastalık oranını azaltan bir aşı varken o grubu bekletemezsiniz. Bu insanlar hastalanıp hayatlarını kaybederse daha büyük bir zararınız olur. Sonuçta (inaktif) aşının şimdiye kadar yapılan çalışmalarda ciddi bir yan etkisi de görülmüş değil. Elinizde böyle bir olanak varken bunu yapmamak akılcı olmazdı. Yani bu insanları bekletip altı ay sonra gelecek mRNA aşılarından yapalım demek çılgınlık olurdu.”

***

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile birlikte Kovid-19 aşısı olan Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyelerinden Prof. Dr. Ateş Kara, “Hemen hemen 7 ila 8 ayda bir ya da yılda bir defa aşılanmamız gerekebilir eğer virüs böyle kalırsa. Gripteki gibi değişiklik gösterirse, mutasyon gösterirse o zaman da yeni gelişen tipe bakmamız lazım. Tamamen farklı ise aşının yapısının da değişip gripte olduğu gibi yeni virüse adapte olarak yine her yıl aşılanmak gerekir” dedi.

***

Aşı milliyetçiliği ve COVAX sisteminin iflası – Ahmet Soysal

DSÖ’nün koordinasyonunda yürütülen ve tüm ülkelerin güvenli ve etkili bir aşıya ulaşmasını hedefleyen  Covid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı-  COVAX içindeki zengin ve orta gelirli ülkelerin, aşı firmalarıyla ilave ikili anlaşmalar yapmasına tepki gösteren DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus, ‘Bu, potansiyel olarak herkes için aşı fiyatını artırıyor ve en yoksul ve en marjinal ülkelerdeki yüksek riskli kişilerin aşı alamadığı anlamına geliyor.’ diyor… Ayrıca Ghebreyesus’un açıklamalarından bazı şirket ve ülkelerin aşıların tedarik ve teslimat sistemini ile ilgili kritik verileri DSÖ ile paylaşmadığını da anlıyoruz. Genel Direktörün ‘aşı milliyetçiliği’ olarak tanımladığı bu durum aslında vahşi kapitalizmin doğal bir sonucu…

(https://yesilgazete.org/asi-milliyetciligi-ve-covax-sisteminin-iflasi/ )

***