Atasoyer Atasoyer
İlişkili İçerikler
Demokratik Toplum Kongresi (DTK) 2. Sağlık Kongresi’nde alınan karar gereği Amatör Sağlık Çalıştayı DTK Sağlık Meclisi tarafından 14 Şubat 2016 tarihinde Urfa’da Eğitim Sen Şubesi toplantı salonunda yapıldı.
Çalıştay DTK Başkanlık Divanı Üyesi Saliha Aydeniz, DTK Sağlık Meclisi üyeleri, Ata Soyer Sağlık ve Politika Okulu öğrencileri, DBP Urfa örgütü, bölge SES şubeleri ve bölge tabip odaları katılımcılarından oluşan 50 delege ile gerçekleştirildi.
Çalıştayımız, özyönetim ilanlarına yönelik başlatılan savaşta yaşatmak için çalışan ve polis/asker keskin nişancılarca öldürülen Aziz Yural, Şehmus Dursun ve Eyüp Ergen arkadaşlarımıza adanmıştır. DTK Başkanlık Divanı Üyesi Saliha Aydeniz’in giriş konuşması ile saat 11.00’de başlayan ve 1 gün süren çalıştayda sırasıyla “Neden amatör sağlık çalıştayı”, “Amatör sağlık çalıştayına zemin hazırlayan kavramlar”, “Amatör sağlık tartışmaları için Dünya ve Suruç deneyimleri”, “Amatör sağlık perspektifi” başlıklarıyla yapılan anahtar sunumlar eşliğinde tartışmalar yürütüldü.
Tartışmalar öncesinde neden bu çalıştaya ihtiyaç duyulduğuna dair yapılan giriş konuşmasında; 2014 Eylül itibariyle Kobane’de yaşanan savaş sonrası Suruç’a yoğun olarak gelen Kobane halkının çadırkentlere yerleşmesiyle başlayan süreç özetlendi. Bu süreçle birlikte halkın temel yaşam ihtiyaçlarının planlanması aşamasında sağlık ihtiyacının karşılanması için SES-TTB-DTK Sağlık Meclisi tarafından gönüllü sağlıkçılar ile poliklinik hizmeti verilmeye başlandı. Poliklinik hizmeti ile hem hizmeti üreten sağlık emekçileri hem de halkın; kapitalist modernitenin mevcut çarpıtılmış sağlık algısının dışına çıkamadığı, kışkırtılmış sağlık talebinin beraberinde getirdiği yabancılaşma ile birlikte bu hizmetin sürdürülemezliği açığa çıkmıştır. Buradan hareketle Ata Soyer Sağlık ve Politika Okulu’nun 2009 yılından beri tartışmalarını sürdürdüğü Doğal Sağlık perspektifi ile toplumsal gereksinime dayalı, demokratik toplum katılımlı, sağlıkta kolektif emek gücünü ortaya çıkaran, cinsiyetçi olmayan, temelde sağlık bilgisinin toplumsallaşmasını hedefleyen bir pratik ortaya konma ihtiyacı doğdu. Bu pratikten açığa çıkan deneyim ve isim “Amatör sağlıkçı” çalışması olarak adlandırıldı. Çalışma 2014 Eylül- 2015 Nisan arasında Türkiye ve Kürdistan’ın farklı kentlerinden çok sayıda sağlık emekçisinin katılımı ve haftalık raporlandırmaları ile sürdürüldü. Bu çalıştayda Suruç pratiğinde yer alan tüm sağlık emekçilerinin katılımı öngörülerek, deneyimlerimizin ve beklentilerimizin aktarımıyla birlikte, bu deneyimin doğal sağlık perspektifinin yöntemi ve inşasına dönük nasıl bir zemin oluşturacağının tartışılması hedeflendi.
“Amatör sağlık çalıştayına zemin hazırlayan kavramlar” başlığında; toplumsal özgürlük felsefesi temelinde kavramsal ve kuramsal çerçeve ayrıntılandırıldı. Bu çerçevenin devlet ve toplumla olan ilişkisi bağlamında siyasal örgütlenmenin sağlıkla olan bağının nasıl olacağına dair perspektif sunuldu. Demokratik toplumun sacayağını; toplumun demokratikleşmesi, yönetimin demokratikleşmesi ve kadın özgürlüğünün geliştirilmesi oluştururken, sağlığın inşasının sacayağını ise; doğal sağlığın ana ilkelerinden olan amatörlük ve otonomi ilkesi olacağı vurgulandı. Özyönetimde sağlığın inşasında amatörlük ve otonomi; bedenin bağımlılığı, bilgiye bağımlılık ve hizmetlere bağımlılıktan özgürleşmeyi ifade eder. Özyönetimde sağlık; sağlık bilgisinin toplumsallaşması, sağlık hizmet üretimine toplum katılımı, sağlık hizmetlerinin demokratikleşmesi, sağlık hizmetlerine yerel yönetimlerin katılımı ile mümkündür. Bu sunum ışığında, devletçi sağlık/toplumcu sağlık başlıkları, tıbbi endüstri/endüstriyalizm kavramları tartışıldı.
Amatör sağlık tartışmaları için Dünya ve Suruç deneyiminin aktarıldığı anahtar sunumda; dünya ve sistemler tarihinde farklı ülkelerde deneyimlenmiş ya da halen sürmekte olan sağlık hareketlerinin Suruç pratiği ile karşılaştırmalı aktarımı yapıldı. Dünya örneklerinde farklı isimlerle tanımlanan sağlıkçıların; sağlığın inşasında rol alıp almadıkları, hangi amaca yönelik çalıştıkları ve çalışma kapsamları değerlendirildi. Bunun üzerinden Suruç pratiğinde şekillenen amatör sağlıkçı kavramının bu başlıklarda nereye denk düştüğü üzerine tartışma başlatıldı. Amatör sağlıkçı çalışmasında, doğal sağlığın en önemli belirleyeni olan sağlık bilgisinin üretiminin, aktarılmasının ve paylaşılmasının toplumsallaşması hedeflendi. Yürütülen tartışmalarda hedeflenen amatörlüğün sağlandığı, ancak amatör sağlıkçı kavramının bir bireyi tanımladığı ve bu kavramın kendisinin toplumsallaşmaya denk düşmediği, yapılan çalışmayı tanımlamaya yetmediği vurgusu yapıldı. Aksine özyönetimde sağlığın inşasında sağlığın toplumsallaşmasının aracı olarak bireye değil topluma vurgu yapan amatör sağlık kavramı öne çıktı. Bu çalışmada yer alan sağlık emekçilerinin olumlu ve olumsuz eleştirilerinin sunulduğu değerlendirme kısmında, amatör sağlıkçı pratiğinin bireyin, toplumun ve sağlık çalışanlarının sağlık algısında nasıl bir dönüşüme yol açtığı tartışıldı.
“Amatör sağlık perspektifi” sunumunda; bir iktidar aracı olarak mevcut sağlık algısının toplumun yapabilme gücünü yok ettiği, bireyleri nesneleştirdiği ve bağımlılık ilişkisi yarattığı vurgulandı. Doğal sağlık perspektifiyle yeni bir sağlık örgütlenmesi, sağlığın toplumsallaşması ve sağlık hizmetlerinin demokratikleşmesi ile mümkündür ve hedeflenen pratik esas ve ilkelerle tanımlanmıştır. Amatörlük ve otonomi; doğal sağlık anlayışının esaslarından biridir. “Amatör sağlık hareketi” ise sağlıkta bağımlılığı kıran, sağlıkta özgürleşmeyi sağlayan ve dolayısıyla genel bağımlılığı ortadan kaldıran, toplumun kendi kendine yetebilme gücünü yeniden açığa çıkarmanın bir aracı olarak tanımlanır, toplumun sağlık alanında özgürleşmesini amaçlar. Aynı zamanda sağlık üzerinden pratik saha çalışmalarının bütünüdür ve amatörlük de bu pratiğin özgürleştirici ruhu ve ahlakıdır. Sunum sonrası amatör ve profesyonel kelimelerinin etimolojik kökenlerine dair tartışma yürütüldü. Doğal sağlık perspektifinden doğru amatör kelimesinin profesyonelin karşıtlığını/profesyonellikten arındırmayı içinde barındırmakla birlikte daha ziyade bir yaklaşımı ifade ettiği dile getirildi.
Tartışmalar sonucu son oturum ise Doğal Sağlığın İnşasında Kadın Sağlık Hareketi olarak Amatör Sağlık başlığıyla önümüzdeki dönem yapılacaklar konuşuldu.
Çalıştayda ortaya çıkan sonuçlar;
- Çatışma ve savaş ortamlarında mevcut sağlık hizmetleri yürütülemediğinden sağlıkta yaratılan bağımlılık ilişkileri en çok bu dönemlerde açığa çıkar. Sağlıkta kendi kendine yetebilme ve öz gücü ortaya çıkarma bir özsavunma biçimidir. Özyönetim için sağlık temel bir başlıktır.
- Sağlık, özyönetimin inşasında kurucu bir özne iken, günlük ihtiyaçlar üzerinden yürütülen tartışmalara daraltılarak özne niteliğini ve toplumsallaşmanın aracı olarak anlamını yitirmektedir. Bunu aşmanın bir yöntemi acil sağlık ihtiyaçlarının öncelikle oluşturulan kurumsallıklar üzerinden karşılanmasını sağlamaktır.
- Suruç’taki yürütülen amatör sağlıkçı pratiğinin; bireylerin, toplumun ve sağlık çalışanlarının sağlık algısında bir dönüşüme yol açtığı, özellikle sağlık çalışanları arasındaki hiyerarşi ve iktidarın kırılmasının da bir aracı olduğu vurgulanmıştır.
- Amatör sağlık tartışması, “amatörlük ve otonomi” esaslarının hayata geçirilmesi için bir anlayışı/ruhu/tarzı ifade etmektir. Aynı zamanda sağlığın toplumsallaşma sürecinin bir parçasıdır.
- “Amatör sağlık” sağlıkta bağımlılığı kırmanın, sağlıkta özgürleşmenin ve dolayısıyla genel bağımlılığı ortadan kaldırmanın, toplumun kendi kendine yetebilme gücünü yeniden açığa çıkarmanın bir aracıdır.
- Doğal Sağlık perspektifi yeniden inşayı ifade ederken, amatör sağlık inşanın ruhunu, kadın sağlık hareketi ise bu perspektifin eylemini/hareketini ifade etmektedir.
Kürt özgürlük mücadelesinin kavramsal zemininde yükselen Amatör sağlık hareketi, sağlığın inşasında bir özne olarak kendi örgütlülüklerini oluşturmanın ve eylemini gerçekleştirmesinin aracıdır.
