Atasoyer Atasoyer
İlişkili İçerikler
İnsanlık Durumunu Geliştirmeye Yönelik Projeler Nasıl Başarısız Oldu.
Yazar: James C. Scott
Yayın Evi: Versus
Çeviri: Nil Erdoğan
Sayfa Sayısı:666
Yazar bu kitapta modern devletin ,kaynaklarını yukarıdan ve merkezden daha okunabilir, dolayısıyla yönetilebilir kılmak için başlattığı projelerin geçen üç yüzyıldan günümüze yol açtığı yıkımın izini sürüyor. Modern devletin kalıcı soyadlarının, nüfus ve kadastro kayıtlarının yaratılmasıyla, ağırlık ve ölçü birimlerinin, dilin standartlaştırılmasıyla hızlanan bu sürecin toplum mühendisliği ile birleştiği yüksek modernizmin yarattıklarını ele alınan kitapta, aynı zamanda kapitalizme alternatif olarak çıkan sosyalist devletlerin kalkınma adına Sovyetlerin kamulaştırması, Çin’in Büyük Atılımı vb yüksek ideallerle yapılan çalışmalar devlet aracına bulaşmasından kaynaklı olarak devrimi geriye götürmüş ve insanlık ideallerine zarar vermiştir.
Devlete bulaşmak toplumsal ve ekolojik körlüğü yaratmaktadır. Devleti görmeden yapılan her türlü müdahaleler; eğitim, sağlık ve nüfus çalışmaları gibi toplumsal müdahaleler gibi ormana, kent, toprağa ve akarsuya müdahaleler büyük yıkımlara neden olmuştur.
Modern devletin; bilimsel bilginin iktidarını arkasına alan bu projelerin korkunç insani ve ekolojik yıkımlara yol açması, etnik gruplar ve dinsel mezhepler arasında şiddeti harekete geçirmesi kaçınılmaz olduğunu örnekler üzerinde anlatılmaya çalışılmaktadır.
Yazar kitabı yazma hikayesini; devlet neden “gezen insanlar” ın düşmanı olduğunu anlamak için yola çıktığını ve devletin bu hareketli insanların kalıcı olarak yerleştirme projelerini inceleyerek yol almaya çalışmıştır. Bu yerleştirmenin temel amacı devletin bir toplumu daha okunaklı kılma, zorunlu askerlik, isyanın engellenmesi ve vergilendirme gibi klasik devlet fonksiyonlarını kolaylaştıracak şekilde nüfusu düzenlemektedir.
Devlet nasıl her türlü ilişkimizde kendini tekrardan var ettiğini örnekler üzerinde görülmektedir. Bu kitabın anlatımında yapılacak her türlü çalışmanın olumluluğunun ancak belirli süzgeçlerden geçirmek gerekir. Yapılan çalışmanın devlet için mi, toplum için mi sorusunun yanı sıra doğa merkezli mi, insan merkezli mi sorularını hep sormak gerekir. Bir an bu ince çizgiyi görmezlikte gelirsek devlet her an kendini yeniden var edecektir.
Yazar modern toplum mühendisliği projelerinin başarısızlıklarından çıkarılabilecek sonuçların bürokratik homojenlik boyutunu bize göstermiştir. Bu mühendisliğin piyasa güdümlü standartlaşmada da aynı sonuçları doğuracağı açıktır.7
Fikret Çalağan
